Συχνές ερωτήσεις για την Υπνική Άπνοια
Όλες οι συχνές ερωτήσεις και απαντήσεις για την υπνική άπνοια
Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με την υπνική άπνοια επισκεφθείτε τον πλήρη οδηγό στη σελίδα μας τι είναι υπνική άπνοια.
Το σύνδρομο της άπνοιας στον ύπνο (ΣΑΥΥ), ή σύνδρομο αποφρακτικής άπνοιας στον ύπνο, ή υπνο-απνοϊκό σύνδρομο, είναι μια σοβαρή και αρκετά συχνή διαταραχή του ύπνου που αφορά όλες τις ηλικίες και των δύο φύλων. Συμβαίνει κατά τη διάρκεια του ύπνου, όταν διακόπτεται η αναπνοή του ασθενή για κάποιο χρονικό διάστημα που μπορεί να ξεπεράσει και το ένα (1) λεπτό σε κάποιες περιπτώσεις. Για περισσότερες πληροφορίες επισκεφθείτε τη σελίδα τι είναι η υπνική άπνοια.
Υπάρχουν τρεις τύποι απνοιών, οι αποφρακτικές που αποτελούν και τον συνηθέστερο τύπο (>90%), οι κεντρικές και οι μεικτές.
Σε πάσχοντες από σοβαρή υπνική άπνοια μπορεί να έχουμε χρόνια συμβάντα όπως καρδιακή ανεπάρκεια, αρτηριακή υπέρταση, αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο αλλά και οξέα όπως αρρυθμίες, ισχαιμία μυοκαρδίου αλλά και αιφνίδιο θάνατο κατά την διάρκεια του ύπνου.
Μπορείτε σε κάποιες περιπτώσεις να καταλάβετε εάν κάποιος εμφανίζει αποφρακτική άπνοια. Εάν ακούσετε προσεκτικά κατά τη διάρκεια του ύπνου, θα ακούσετε ροχαλητό που ακολουθείται από μια περίοδο ησυχίας. Μπορεί να ακουστεί μετά ένα ξεφύσημα ή ένα σταμάτημα της αναπνοής καθώς το άτομο αυτό αρχίζει να αναπνέει πάλι. Άλλοι άνθρωποι που πάσχουν από αποφρακτική άπνοια, μπορεί να μην εμφανίσουν το χαρακτηριστικό γνώρισμα του ροχαλητού. Όμως παρατηρείται παρατεταμένη υπνηλία κατά τη διάρκεια της ημέρας, σύμπτωμα χαρακτηριστικό της αποφρακτικής άπνοιας.
Ο ασθενής, συνήθως άτομο αυξημένου σωματικού βάρους, με αύξηση του λιπώδους ιστού στον τράχηλο, ξυπνάει συχνά με ξηροστομία και ενίοτε εμφανίζει πονοκέφαλο και ζάλη. Αισθάνεται συχνά ότι ο ύπνος δεν τον έχει ξεκουράσει και από τις πρωινές ώρες μπορεί να αισθάνεται υπνηλία. Η υπνηλία, που στα αρχικά στάδια εμφανίζεται σε ελαφρά μορφή, με την πάροδο του χρόνου μπορεί να πάρει δραματικές διαστάσεις και να καταστρέψει την επαγγελματική και κοινωνική ζωή του πάσχοντος. Σε ιδιαίτερες περιπτώσεις ο ασθενής μπορεί να αποκοιμηθεί ακόμα και κατά τη διάρκεια της οδήγησης και να προξενήσει σοβαρά ατυχήματα. Στις βαρύτερες περιπτώσεις παρουσιάζεται μείωση της μνήμης, της ικανότητας συγκέντρωσης και της παρατηρητικότητας. Η προσπάθεια του ασθενή να υπερνικήσει την υπνηλία του και το αίσθημα μειονεκτικότητας λόγω της συμπτωματολογίας, δημιουργούν συνήθως ψυχολογικά προβλήματα όπως ευερεθιστότητα, άγχος, και κατάθλιψη. Οι άντρες συχνά αντιμετωπίζουν σεξουαλικά προβλήματα λόγω μείωσης της σεξουαλικής διάθεσης και ανικανότητας.
Η αποφρακτική υπνική άπνοια είναι η πιο συνηθισμένη διαταραχή του ύπνου. Παρόλο που είναι διαδεδομένη ανάμεσα στους άντρες που βρίσκονται γύρω στα σαράντα, η αποφρακτική άπνοια μπορεί να εμφανιστεί σε άτομα οποιασδήποτε ηλικίας – από νεογέννητα μωρά μέχρι ενήλικες και των δυο φύλλων. Περίπου 10% του πληθυσμού υποφέρει από αποφρακτική υπνική άπνοια, ένα ποσοστό παρόμοιο με του άσθματος ή του διαβήτη.
Κατά τη διάρκεια μιας σοβαρής υπνικής άπνοιας προκαλείται πτώση του οξυγόνου στο αίμα (αποκορεσμός), κατάσταση που μπορεί να οδηγήσει ακόμα και σε αρρυθμίες, αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο ή ισχαιμικό καρδιακό επεισόδιο. Άλλες επιπτώσεις είναι η υπνηλία και μειωμένη εγρήγορση, κόπωση, διαταραχές της συμπεριφοράς, κατάθλιψη, διαταραχές της σεξουαλικότητας, μειωμένη κοινωνικότητα ή εργασιακή απόδοση.
Η αποφρακτική υπνική άπνοια έχει σχέση με διάφορες καταστάσεις που απειλούν την ανθρώπινη ζωή όπως υπέρταση, καρδιακές παθήσεις, εγκεφαλικά, χρόνια αποφρακτική πνευμονική ασθένεια και καρδιακή ανεπάρκεια. Εξαιτίας της διακοπής του ύπνου κατά τη διάρκεια της νύχτας, πολλοί άνθρωποι που υποφέρουν από αποφρακτική υπνική άπνοια νιώθουν υπερβολική κούραση κατά τη διάρκεια της ημέρας. Μελέτες έχουν συνδέσει αυτή την κούραση με τα αυξανόμενα τροχαία ατυχήματα. Άλλα συμπτώματα της αποφρακτικής υπνικής άπνοιας μπορεί να είναι πρωινοί πονοκέφαλοι, κατάθλιψη, απώλεια μνήμης και σεξουαλική δυσλειτουργία.
Υπάρχουν πολλοί διαφορετικοί λόγοι. Μερικοί από αυτούς είναι η προχωρημένη ηλικία, η παχυσαρκία και προβλήματα της μύτης ή του λάρυγγα. Η κατανάλωση αλκοόλ και τα υπνωτικά χάπια χαλαρώνουν τους μύες της αναπνευστικής οδού προκαλώντας, ενδεχομένως, ή χειροτερεύοντας το ροχαλητό ή την αποφρακτική υπνική άπνοια.
Η αποφρακτική άπνοια στον ύπνο στο γενικό πληθυσμό είναι συχνό φαινόμενο και αυξάνει σε συχνότητα με την αύξηση της ηλικίας. Στην ηλικία μεταξύ 30 και 60 ετών εμφανίζεται στο 10-24% των ανδρών και στο 6-9% των γυναικών. Το σύνδρομο με όλες του τις εκδηλώσεις είναι πολύ συχνότερο στους άνδρες από ότι στις γυναίκες.
H συσκευή CPAP (ακρωνύμιο των λέξεων Continuous Positive Airway Pressure) παρέχει συνεχώς σταθερή πίεση αέρα. H συσκευή ΑPAP (ακρωνύμιο των λέξεων Automatic Positive Airway) μεταβάλλει την πίεση του αέρα ανάμεσα στις προτεινόμενες από τον ειδικό ιατρό του ύπνου σύμφωνα με τις ανάγκες του κάθε ασθενή
Υπάρχουν αρκετές εταιρείες που διαθέτουν συσκευές CPAP / APAP & BiPAP. Το βασικό κριτήριο επιλογής δεν πρέπει να είναι μόνο το κόστος προμήθειας αλλά η γενικότερη υποστήριξη μετά την προμήθεια από εξειδικευμένο προσωπικό για σημαντικά ζητήματα από την επιλογή της κατάλληλης μάσκας μέχρι την αντιμετώπιση πιθανών δυσκολιών συμμόρφωσης με την θεραπεία.
Οι πλειοψηφία των συσκευών άπνοιας διαθέτει σύστημα καταγραφής σε εσωτερική ή αποσπώμενη μνήμη τύπου SDcard που καταγράφει σε ημερήσια βάση τα δεδομένα θεραπείας ύπνου. Τα δεδομένα αυτά εξάγονται σε μορφή PDF και απεικονίζουν τις ώρες χρήσης, τον δείκτη απνοιών (AI), τον δείκτη υποπνοιων (HI), τον δείκτη απνοιών και υποπνοιών ανά ώρα ύπνου AHI (Apnea Hypopnea Index) , τις διαρροές αέρα , τις πιέσεις της συσκευής, ενώ σε πιο προηγμένες τεχνολογικά συσκευές εμφανίζονται και οι κεντρικές άπνοιες και κάποιες άλλοι παράμετροι οι οποίες βοηθούν τον θεράποντα ιατρό να έχει μια πιο ολοκληρωμένη εικόνα. Για την εξαγωγή των δεδομένων χρησιμοποιούνται συγκεκριμένα προγράμματα ανάλυσης και η διαδικασία μπορεί να γίνει στο χώρο της εταιρείας ή κατ’οίκον. Τα πλέον σύγχρονα μηχανήματα CPAP χρησιμοποιούν cloud πλατφόρμες για την απομακρυσμένη παρακολούθηση των δεδομένων της θεραπείας.
Οι επώνυμες συσκευές άπνοιας είναι αθόρυβες με το δείκτη Db να κυμαίνεται στο 26 ±3 (Ρ=10cmH20).
Υπάρχουν φορητές συσκευές άπνοιας APAP στο μέγεθος παλάμης χεριού με βάρος περίπου στα 300-400gr, οι οποίες είναι πολύ χρηστικές ως εναλλακτική λύση ιδίως για όποιον ταξιδεύει συχνά.
Υπάρχει συσκευή, είναι το μοντέλο AirSense 10 Autoset for Her από την κορυφαία παγκοσμίως εταιρεία κατασκευής συσκευών άπνοιας ResMed. Ο αλγόριθμος του συγκεκριμένου μοντέλου έχει προσαρμοστεί στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των γυναικών που πάσχουν από άπνοια στον ύπνο. Πιο συγκεκριμένα, έρευνες έχουν δείξει ότι οι γυναίκες αυτές παρουσιάζουν μεγαλύτερες αποφράξεις στους άνω αεραγωγούς, διαπίστωση που οδήγησε την Resmed να κάνει τον αλγόριθμο του AirSense 10 Autoset for Her πιο ευαίσθητο στον περιορισμό της ροής του αέρα. Ως εκ τούτου η άπνοια στον ύπνο στις γυναίκες αντιμετωπίζεται αποτελεσματικά με λιγότερη πίεση αέρα, άρα η θεραπεία καθίσταται πιο εύκολη και η συμμόρφωση της πάσχουσας από υπνική άπνοια μεγαλύτερη.
Υπάρχουν συσκευές που διαθέτουν ενσωματωμένο modem κινητής τηλεφωνίας οι οποίες συνδέονται αυτόματα με ψηφιακές cloud πλατφόρμες και παρέχουν απομακρυσμένη παρακολούθηση των δεδομένων της θεραπείας, έλεγχο καλής λειτουργίας της συσκευής καθώς και απομακρυσμένη ρύθμιση της. Ενώ άλλες συσκευές χωρίς να διαθέτουν ενσωματωμένο modem, διαθέτουν μια ειδική λειτουργία με την οποία μας επιτρέπουν να σκανάρουμε μέσω της εφαρμογής QR code τα δεδομένα της θεραπείας, τα οποία αυτομάτως στέλνονται με email στον θεράποντα ιατρό , στον πάροχο υγείας και σε όποιον άλλον παραλήπτη επιθυμεί ο ασθενής. Η δυνατότητα απομακρυσμένης παρακολούθησης των δεδομένων της θεραπείας, η εξ’ αποστάσεως τεχνική υποστήριξη σε πραγματικό χρόνο και η ταυτόχρονη συνεργασία με τον θεράποντα ιατρό , βοηθούν καταλυτικά στην καλύτερη συμμόρφωση του ασθενή με την συσκευή. Διότι μεγάλο ποσοστό από τους ασθενείς που δυσκολεύονται με την χρήση της συσκευής CPAP και ετοιμάζονται να εγκαταλείψουν την θεραπεία του με δυσάρεστα αποτελέσματα τόσο για την υγεία τους όσο και για το Εθνικό Σύστημα Υγείας , μέσω των παραπάνω δυνατοτήτων επανέρχονται στην θεραπεία τους.
Τα βασικά πλεονεκτήματα είναι ότι τα δεδομένα θεραπείας μπορούν να αποστέλλονται όσες φορές επιθυμείτε στο email σας ή αυτό του θεράποντα ιατρού χωρίς κάποιο επιπλέον κόστος πέραν της πάγιας συνδρομής, χωρίς να χρειάζεται να μετακινηθείτε απ’ όπου και αν βρίσκεστε. Επίσης κατόπιν έγγραφης ενημέρωσης του θεράποντα ιατρού, μπορούν να αλλάξουν οι θεραπευτικές πιέσεις και άλλες βασικές ρυθμίσεις θεραπείας, ενώ ταυτόχρονα οι ασθενείς εντάσσονται στα λεγόμενα ‘’Action groups’’ όπου παρακολουθούνται με θεραπευτικά κριτήρια όπως ο ελάχιστος χρόνος χρήσης, ο υψηλός δείκτης ΑΗΙ, οι υψηλές διαρροές αέρα κτλ. Στη συνέχεια ο τεχνικός βάσει των παραπάνω έρχεται σε τηλεφωνική επαφή με το χρήστη που παρουσιάζει δυσκολίες συμμόρφωσης δίνοντας τις απαραίτητες οδηγίες ή συμβουλές και εάν χρειαστεί ορίζεται και δια ζώσης επίσκεψη.
Η χρήση και συντήρηση μιας συσκευής είναι εύκολη και απλή. Κατά την παράδοση της συσκευής ο τεχνικός εξηγεί αναλυτικά στον υποψήφιο χρήστη ποιες είναι οι διαδικασίες συντήρησης της συσκευής CPAP και της μάσκας , ενώ ταυτόχρονα οι οδηγίες αυτές παραδίδονται εγγράφως, παράλληλα με το βιβλίο αναλυτικών οδηγιών του κατασκευαστή.
Αν ο θεράπων γιατρός δεν σας έχει υποδείξει ποιο τύπο μάσκας πρέπει να χρησιμοποιήσετε, ο τεχνικός θα σας υποβάλει σε μια σειρά ερωτήσεων και σε συνδυασμό με τις θεραπευτικές πιέσεις που έχουν προκύψει από την μελέτη ύπνου θα σας προτείνει ποιά μάσκα θα σας εξασφαλίσει μια πιο άνετη και σωστή θεραπεία. Ακολουθεί η εφαρμογή της προτεινόμενης μάσκας στο κατάλληλο μέγεθος και η τελική απόφαση εναπόκειται στον χρήστη. Περίπου το 70% των ασθενών χρησιμοποιεί ρινικές μάσκες επειδή είναι πιο μικρές, πιο ελαφριές και διαθέτουν μεγάλη ποικιλία τύπων βάσει των ιδιαιτεροτήτων του χρήστη.
Ναι υπάρχουν μεγέθη. Επιπλέον ορισμένες εταιρείας κατασκευάζουν μάσκες ειδικά σχεδιασμένες για γυναίκες όπου τα μεγέθη ξεκινούν από XSmall και συνεχίζουν σε εκδόσεις για τα δυο φύλλα με Small, Medium, Large & Wide.
Ναι υπάρχουν, οι πλειοψηφία των μασκών προορίζονται και για τα δύο φύλα, η ResMed διαθέτει ολοκληρωμένη σειρά γυναικείων μασκών όλων των τύπων, Pillows, Nasal και Full Face.
Με την χρήση θερμαινόμενου υγραντήρα και θερμαινόμενου κυκλώματος που διαθέτουν οι επώνυμοι κατασκευαστές ως βοηθητικά αξεσουάρ θεραπείας, αντιμετωπίζεται αποτελεσματικά το πρόβλημα της θερμοκρασίας και της ξηρότητας.
Ο μέσος χρόνος αντικατάστασης μιας μάσκας είναι 12 μήνες αλλά μπορεί να διαφοροποιηθεί από την ποιότητα της μάσκας, τις ώρες χρήσης, τον τρόπο και την συχνότητα συντήρησης και καθαρισμού. Οι επώνυμες μάσκες διαθέτουν όλα τα επί μέρους εξαρτήματα της μάσκας μειώνοντας σημαντικά το κόστος συντήρησης για τον χρήστη.
Η μάσκα ανεξαρτήτως τύπου πρέπει να καθαρίζεται καθημερινά. Ο καθαρισμός προτείνεται να γίνεται με ήπια καθαριστικά, κατά προτίμηση με παιδικό σαμπουάν ή πράσινο σαπούνι με χλιαρό νερό. Επίσης για εξοικονόμηση χρόνου μπορούν να χρησιμοποιηθούν ειδικά υγρά μαντηλάκια καθαρισμού που δεν περιέχουν αιθυλική αλκοόλη και δεν έχουν αντισηπτική δράση.
Απευθυνόμαστε σε γιατρό με ειδικότητα ιατρικής του ύπνου (πνευμονολόγο, νευρολόγο ή ψυχίατρο), ο οποίος μετά από μια σειρά ερωτήσεων συστήνει όταν είναι απαραίτητο μια εξέταση που ονομάζεται μελέτη ύπνου. Η συνταγογράφηση γίνεται μόνο από πνευμονολόγο.
Σε επίσημα Εργαστήρια μελέτης ύπνου που λειτουργούν σε συγκεκριμένα Δημόσια ή Ιδιωτικά Νοσοκομεία.
Η διαγνωστική μελέτη είναι η μελέτη που γίνεται με διαγνωστικό μηχάνημα καταγραφής ύπνου. Ονομάζεται πολυσωματοκαταγραφική και διαθέτει ηλεκτροεγκεφαλογράφημα που καταγράφει τα ηλεκτρικά κύματα του εγκεφάλου, ηλεκτρομυογράφημα που καταγράφει την μυϊκή δραστηριότητα, ηλεκτροοφθαλμογράφημα που καταγράφει την κίνηση των ματιών, ηλεκτροκαρδιογράφημα που παρακολουθεί την καρδιακή λειτουργία κτλ. Άλλοι αισθητήρες ανιχνεύουν την αναπνοή από τη μύτη και το στόμα, τις αναπνευστικές κινήσεις του θώρακα και της κοιλιάς, το επίπεδο οξυγόνωσης του αίματος, τον ήχο του ροχαλητού και τη θέση του σώματος κατά τη διάρκεια του ύπνου. Το πιο σημαντικό στάδιο του ύπνου που παρακολουθείται με ιδιαίτερη προσοχή είναι ο ύπνος REM (από τα αρχικά των λέξεων Rapid Eye Movement) , στο οποίο ο ασθενής βλέπει όνειρα και ξεκουράζεται πραγματικά και έχει χαρακτηριστικό την γρήγορη κίνηση των ματιών.
Η θεραπευτική μελέτη είναι η μελέτη όπου ο ασθενής πέραν του διαγνωστικού μηχανήματος μελέτης ύπνου, κοιμάται επιπλέον με την θεραπευτική συσκευή για να καταγράφουν οι σωστές θεραπευτικές πιέσεις στις οποίες θα ρυθμιστεί η συσκευή, ενώ ταυτόχρονα επιτυγχάνεται μία πρώτη εξοικείωση με την θεραπεία.
Ο δείκτης ΑΗΙ (Apnea Hypopnea Index) προκύπτει από την μελέτη ύπνου και είναι ο αριθμός των απνοιών και υποπνοιών ανά ώρα ύπνου. Δείκτης μικρότερος του 5 υπό συνθήκες γίνεται δεκτός ως φυσιολογικός. Δείτε περισσότερα για την υπνική άπνοια εδώ.
Ήπιο (5-15 επεισόδια/ώρα ύπνου)
Μέτριο (15-30 επεισόδια / ώρα ύπνου)
Σοβαρό ( >30 επεισόδια / ώρα ύπνου)
Ο ΕΟΠΥΥ και όλα τα ασφαλιστικά ταμεία στην Ελλάδα, καλύπτουν το κόστος μίσθωσης των συσκευών CPAP / APAP & BiPAP, ενώ αλλά μικρότερα ασφαλιστικά ταμεία καλύπτουν μέχρι ενός ορίου το κόστος αγοράς τους.
α. Πρόσφατη μελέτη ύπνου από πιστοποιημένο εργαστήριο ύπνου.
β. Ιατρικό σημείωμα που να αναφέρει τα συμπεράσματα από την μελέτη ύπνου
γ. Ηλεκτρονικές Γνωματεύσεις παροχών ΕΚΠΥ (είναι μία ανά μήνα και εκδίδονται για μέγιστη διάρκεια 6 μηνών). Μετά την παρέλευση του εξαμήνου , πρέπει να επισκέπτεστε τον πνευμονολόγο σας για ανανέωση των ηλεκτρονικών σας γνωματεύσεων. Όλα τα παραπάνω θα πρέπει να φέρουν σφραγίδα και υπογραφή του γιατρού και όπου απαιτείται σφραγίδα και υπογραφή ελεγκτή γιατρού.
Για την συσκευή σταθερής πίεσης CPAP είναι ο: 00008
Για την συσκευή αυτόματης πίεσης autoCPAP είναι ο: 00017
Για την συσκευή εναλλασσόμενης θετικής πίεσης BPAP τύπου Α & S είναι ο: 00418
Για την συσκευή εναλλασσόμενης θετικής πίεσης με δυνατότητα ρύθμισης αναπνοών BPAP τύπου ST είναι ο: 00261
Ο ασφαλισμένος έχει την υποχρέωση σε μηνιαία βάση να υπογράφει το παραστατικό εκτέλεσης της μηνιαίας γνωμάτευσης από τον πάροχο (φυσική παρουσία στο κατάστημα, μέσω του gov.gr ή με αποστολή courier), να ανανεώνει εντός των προβλεπόμενων ημερομηνιών την συνέχιση της θεραπείας (μέγιστη διάρκεια ηλεκτρονικών γνωματεύσεων είναι οι 6 μήνες) και στην συνέχεια να προσκομίζει στον πάροχο τις νέες γνωματεύσεις. Επίσης οφείλει να διατηρεί την συσκευή καθ΄ όλη την διάρκεια της ενοικίασης σε καλή κατάσταση καθότι αυτή ανήκει στον πάροχο.
Ναι, με την προϋπόθεση ότι η συσκευή έχει ρυθμιστεί σωστά και έχουμε μία αποτελεσματική θεραπεία.
Όχι εκτός και εάν το συστήσει ο ειδικός ιατρός του ύπνου κατόπιν νέας μελέτης ύπνου.
Δεν υπάρχει κάποιος συγκεκριμένος κανόνας. Εάν δεν υπάρχουν προβλήματα με τη θεραπεία και δεν έχει μεσολαβήσει κάποια σημαντική αλλαγή πχ μεγάλη απώλεια σωματικού βάρους τότε δεν υπάρχει λόγος να γίνει νέα μελέτη ύπνου πριν περάσουν 2-3 χρόνια.
Υπάρχουν ανάλογα με τον τύπο της υπνικής άπνοιας και το στάδιο της νόσου. Πρέπει να έχει προηγηθεί απαραίτητα μελέτη ύπνου για να αποφασιστεί οποιαδήποτε μορφή θεραπείας.